فواید ویتامین سی و منابع سرشار آن

ویتامین C که به عنوان اسید اسکوربیک نیز شناخته شده است یک ویتامین محلول در آب است که به طور طبیعی در برخی از غذاها یافت می‌شود و به برخی از مواد نیز اضافه می‌گردد.

  همچنین شما می‌توانید ویتامین C را به صورت مکمل نیز دریافت کنید. انسان‌ها بر خلاف بیشتر حیوانات، قادر به سنتز ویتامین C در داخل بدن خود نیستند به همین خاطر باید آن را از طریق مواد غذایی به دست اورند. ویتامین C برای بیوسنتز کلاژن،ال-کارنیتین و انتقال دهنده‌های عصبی خاص مورد نیاز است. این ویتامین همچنین در متابولیسم پروتئین نیز نقش دارد. همانطور که می‌دانید کلاژن یکی از اجزای ضروری بافت همبند است که نقش بسیار مهمی در درمان زخم‌ها بازی می‌کند. ویتامین C یک آنتی اکسیدان مهم فیزیولوژیکی است که تحقیقات مختلف نشان داده است که می‌تواند ساخت و تولید سایر آنتی اکسیدان‌ها در بدن را تحریک کند. تحقیقات مختلفی بر روی تاثیر ویتامین C بر روی پیشگیری یا به تاخیر انداختن رشد و توسعه سلول‌های سرطانی خاص، بیماری‌های قلبی-عروقی و سایر بیماری‌هایی انجام شده است که استرس اکسیداتیو در آن‌ها نقش حیاتی بازی می کند. علاوه بر عملکرد بیوسنتزی و آنتی اکسیدانی آن،ویتامین C نقش بسیار مهمی در عملکرد سیستم ایمنی بدن و بهبود جذب «آهن غیر هم» از «آهن موجود در غذاهای گیاهی» دارد. کمبود ویتامین C باعث ایجاد بیماری به نام اسکوروی می‌شود که علائم آن خستگی یا سستی ، ضعف گسترده بافت همبندو اسیب پذیری مویرگی است. سلول‌ها ویتامین C را از طریق پروتئین حمل کننده خاص جمع آوری می‌کنند. در مطالعات آزمایشگاهی دانشمندان دریافته اند که ویتامین C اکسید شده یا دهیدرواسکوربیک اسید از طریق برخی از حاملان گلوکز وارد سلول‌ها می‌شوند و سپس به صورت داخلی به اسید اسکوربیک احیا می شوند. اهمیت فیزیولوژیک جذب دهیدرواسکوربیک اسید و نقش آن در ویتامین C هنوز مشخص نیست. ویتامینC خوراکی غلظت پلاسمایی را ایجاد می کند که باید به طور کامل کنترل گردد. تقریبا، ۷۰ الی ۹۰ درصد ویتامین C با مصرف ۳۰ الی ۱۸۰ میلی گرم از آن در روز جذب می‌شود. با اینحال، در دوزهای بالاتر از یک گرم در روز، جذب این ویتامین کمتر از ۵۰ درصد خواهد بود و اسید اسکوربیک متابولیزه نشده وارد ادرار می‌شود و از بدن دفع می‌گردد. نتایج حاصل از مطالعات فارماکوکینتیک نشان می‌دهد که دوز خوراکی ۱.۲۵ گرم در روز از اسید اسکوربیک اوج غلظت پلاسمایی متوسط ۱۳۵میکرومول درلیتر را تولید می‌کند که دو برابر بیشتر از مقدار تولید شده در اثر مصرف ۲۰۰ الی ۳۰۰ میلی گرم اسید اسکوربیک از غذاهای غنی از ویتامین C است. نتایج حاصل از مدل‌های فارماکوکینتیک پیش بینی می‌کند که حتی دوزی به اندازه ۳ گرم که هر ۴ ساعت یکبار مصرف می‌شود نیز می‌تواند اوج غلظت پلاسمایی ۲۲۰ میکرومول بر لیتر را تولید کند. محتوای کلی ویتامین C در بدن از ۳۰۰ میلی گرم تا ۲ گرم متفاوت خواهد بود. مقدار بالای ویتامین C در سلول‌ها و بافت ها نگهداری می‌شود و در لکوسیت (سلول های سفید خون)، چشم، غدد فوق کلیوی، غده هیپوفیز و مغز بیشتر است. سطح نسبتا پایین از ویتامین C (غلظت میکرومولار) در مایعات خارج سلولی، مانند پلاسما، سلول‌های قرمز خون و بزاق یافت می‌شود.

مقدار پیشنهادی برای مصرف ویتامین C:

مقدار پیشنهادی برای مصرف ویتامین C و سایر مواد معدنی بر اساس مراجع مختلف توسعه یافته است. DRI واژه ای عمومی برای مجموعه ای از ارزش‌های مرجع است که در برنامه ریزی و ارزیابی مصرف مواد مغذی مورد استفاده قرار می گیرد. این ارزش ها که بر اساس سن و جنس افراد متغیر است شامل موارد زیر می باشد:

• مقدار مجاز توصیه شده(RDA): متوسط سطح روزانه مصرف که برای رفع نیازهای افراد سالم توصیه می‌شود.
• مصرف مناسب(AI): زمانی توسعه پیدا می‌کند که شواهد ناکافی بودن RDA وجود داشته باشد.
• سطح بالای مصرف قابل تحمل(UL): حداکثر مصرف روزانه که به احتمال زیاد باعث ایجاد عوارض جانبی نمی‌شود.

منابع ویتامین C:

غذاها:

میوه‌ها و سبزیجات بهترین منبع ویتامین C هستند. مرکبات، گوجه فرنگی و آب گوجه فرنگی و سیب زمینی بزرگترین منبع ویتامین C در رژیم غذایی آمریکایی‌ها محسوب می‌شود. سایر منابع غذایی مفید در برگیرنده فلفل دلمه ای قرمز و سبز، کیوی، کلم بروکلی، توت فرنگی، کلم بروکسل و طالبی است.اگرچه ویتامین C به طور طبیعی در غلات وجود ندارد اما می توان غلات صبحانه را با ویتامین C غنی کرد. محتوای ویتامین C در غذاها ممکن است با ذخیره سازی طولانی مدت و پختن آن کاهش پیدا کند زیرا اسید اسکوربیک موجود در آن در آب قابل حل است و بر اثر گرما تخریب می‌شود. بخارپز کردن و قرار دادن این موارد در مایکروویو می‌تواند از این موضوع بکاهد. خوشبختانه، بیشتر غذاهایی که منبع عالی از ویتامین C هستند معمولا به صورت خام قابل مصرف اند. مصرف ۵ وعده متنوع از سبزیجات و میوه‌ها در روز می‌تواند بیش از ۲۰۰ میلی گرم ویتامین C فراهم آورد.

کمبود ویتامین C در بدن:

کمبود شدید ویتامین C در بدن منجر به اسکوروی می‌شود. بازه زمانی برای توسعه این بیماری بسیار متغیر است و به ذخیره بدن از ویتامین C بستگی دارد اما نشانه‌های آن در عرض یک ماه یا کمتر بروز خواهد کرد. نشانه‌های اولیه در برگیرنده خستگی، ضعف و التهاب لثه است. با گسترش و توسعه کمبود ویتامین C، سنتز کلاژن دچار اختلال می‌شود و در این میان بافت‌های همبند ضعیف تر می‌شود. همین امر منجر به پتشی، اکیموز، پورپورا، درد مفاصل، بهبود ضعیف زخم، هیپرکراتوزیس خواهد شد. سایر نشانه‌های اسکوروی در برگیرنده افسردگی و نیز تورم، خونریزی لثه و از دست دادن یا شل شدن دندان‌ها به خاطر ضعیف شدن بافت‌هاست. در این میان کم خونی ناشی از فقر آهن نیز ممکن است به خاطر افزایش خونریزی و کاهش جذب آهن غیرهم ایجاد شود. در کودکان ممکن است بیماری استخوان‌ها نیز توسعه یابد. اگر اسکوروی به صورت درمان نشده رها شود کشنده خواهد بود. تا پایان قرن هجدهم، بیشتر ملوانانی که سفرهای طولانی داشتند و ویتامین C کافی دریافت نکرده بودند بیشتر از سایر افراد به این بیماری مبتلا می‌شدند. در اواسط سال ۱۷۰۰، جیمز لیند یک ملوان انگلیسی، آزمایشی را انجام دارد و به این نتیجه رسید که مصرف مرکبات یا آب آن می‌تواند اسکوروی را درمان کند. امروزه در کشورهای توسعه یافته، کمبود ویتامین C و اسکوروی به ندرت دیده می‌شود. علائم کمبود اشکار تنها زمانی رخ می‌دهد که مصرف ویتامین C کمتر از ۱۰ میلی گرم در روز برای چند هفته متوالی باشد. کمبود ویتامین C در کشورهای توسعه یافته زیاد رایج نیست اما هنوز هم می‌تواند در برخی از افراد بروز پیدا کند.

ویتامین C و سلامتی بدن:

به خاطر اینکه این ویتامین به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می‌کند و نقش بسیار پر رنگی در عملکرد سیستم ایمنی بدن دارد، به پیشگیری و درمان بیماری‌های مختلفی کمک خواهد کرد. این بخش بر روی ۴ بیماری و اختلال تمرکز می کند که استفاده از ویتامین C ممکن است نقش مهمی در درمان و پیشگیری از آن‌ها داشته باشد. این بیماری‌ها شامل سرطان( پیشگیری و درمان) بیماری‌های قلبی-عروقی، دژنراسیون مربوط به سن و اب مروارید و سرماخوردگی است.

منبع: فواید ویتامین سی